Phân tích các hoạt động của nguồn ATX ở sơ đồ trên:
* Khi ta cắm điện
cho bộ nguồn ATX, điện áp xoay chiều sẽ đi qua mạch lọc nhiễu để
loại bỏ nhiễu cao tần sau đó điện áp được chỉnh lưu thành áp một chiều
thông qua cầu đi ốt và các tụ lọc lấy ra điện áp 300V DC.
- Điện áp 300V DC đầu vào sẽ cung cấp cho nguồn cấp trước và nguồn chính, lúc này nguồn chính chưa hoạt động.
- Ngay khi có điện áp 300V DC, nguồn cấp trước hoạt động và tạo ra hai điện áp:
- Điện áp 12V cấp cho IC dao động và mạch bảo vệ của nguồn chính.
- Điện áp 8V sau đó được giảm áp qua IC- 7805 để lấy ra nguồn cấp
trước 5V STB đưa xuống Mainboard
* Khi bật công tắc PWR trên
Mainboard, khi đó lệnh P.ON từ Mainboard đưa lên điều khiển sẽ có mức
Logic thấp (=0V), lệnh này chạy qua mạch bảo vệ sau đó đưa đến
điều khiển IC dao động.
- IC dao động hoạt động tạo ra hai
xung dao động được hai đèn đảo pha khuếch đại rồi đưa qua biến áp đảo
pha sang điều khiển các đèn công suất.
- Các đèn công suất
hoạt động sẽ điều khiển dòng điện biến thiên chạy qua cuộn sơ cấp của
biến áp chính, từ đó cảm ứng sang bên thứ cấp để lấy ra các điện áp đầu
ra.
- Các điện áp đầu ra sau biến áp sẽ được chỉnh lưu và lọc hết
gợn cao tần thông qua các đi ốt và bộ lọc LC rồi đi theo dây cáp 20 pin
hoặc 24pin xuống cấp nguồn cho Mainboard
- Mạch bảo vệ sẽ theo dõi
điện áp đầu ra để kiểm soát lệnh P.ON, nếu điện áp đầu ra bình thường
thì nó sẽ cho lệnh P.ON duy trì ở mức thấp đưa sang điều khiển IC dao
động để duy trì hoạt động của bộ nguồn, nếu điện áp ra có biểu hiện quá
cao hay quá thấp, mạch bảo vệ sẽ ngắt lệnh P.ON (bật lệnh P.ON lên mức
logic cao) để ngắt dao động, từ đó bảo vệ được các đèn công suất không
bị hỏng, đồng thời cũng bảo vệ được Mainboard trong các trường hợp
nguồn ra tăng cao.
Khi cắm điện:
- Khi cắm điện áp AC 220V cho bộ nguồn, mạch chỉnh lưu sẽ tạo ra điện áp 300V DC cung cấp cho mạch nguồn Stanby và nguồn chính.
-
Khi có điện áp 300V DC, nguồn Stanby hoạt động ngay và cho ra hai điện
áp, điện áp 12V cung cấp cho IC tạo dao động của nguồn chính và điện áp
ap 5V STB cung cấp xuống Mainboard đồng thời cung cấp cho mạch bảo vệ,
lúc này nguồn chính tạm thời chưa hoạt động.
- Chân lệnh PS ON ban
đầu có mức logic cao, do mạch bảo vệ không hoạt động nên mức điện
áp cao này đưa vào chân (4) của IC dao động và khống chế cho biên độ
dao động ra bằng 0V.
Khi bật công tắc:
-
Khi bật công tắc mở nguồn của máy tính hoặc khi ta chập chân PS ON
xuống mass, chân PS ON có mức logic thấp, đèn Q13 tắt => điện áp tại
chân E đèn Q13 giảm thấp => không có điện áp đi qua đi ốt D26 vì vậy
điện áp ở chân (4) của IC dao động giảm về mức 0 => IC dao động hoạt
động và cho dao động ra điều khiển cho nguồn chính hoạt động.
- Khi
có điện áp thứ cấp ra, điện áp 5V từ thứ cấp được đưa về cấp cho mạch
tạo tín hiệu P.G (Power Good), kết hợp với điện áp đi ra từ chân (3)
của IC, nếu IC hoạt động bình thường thì điện áp đưa ra chân (3) có mức
cao => khống chế đèn Q12 tắt => điện áp đi qua R63 qua D32 và R64
vào chân B làm đèn Q14 dẫn => khi Q14 dẫn thì Q15 tắt => điện áp
5V đi qua R68 ra chân P.G xác lập cho chân này có mức Logic cao (P.G có
mức Logic cao sẽ thông báo cho Mainboard biết tình trạng nguồn hoạt
động bình thường)
- Trong trường hợp IC dao động hoạt động sai chế
độ (ví dụ tần số dao động sai, mất điện áp hồi tiếp v v… ) thì nó sẽ
ngắt điện áp ra ở chân số (3) => điện áp P.G sẽ có mức Logic = 0 ,
hoặc trường hợp điện áp ra bị mất khi đó chân P.G cũng có mức Logic =
0, khi chân P.G có mức Logic = 0 thì Mainboard hiểu rằng nguồn đang có
sự cố và cho khoá một số mạch trên Mainboard không cho hoạt động.
Vế phải của bộ nguồn
- Dòng điện chạy qua các đèn công suất:
IC dao động cho ra hai xung điện để điều khiển hai đèn công suất:
-
Khi chân 8 có dao động ra thì đèn Q7 hoạt động, thông qua biến áp đảo
pha điều khiển cho đèn công suất Q1 hoạt động, khi đó có dòng điện chạy
từ nguồn 300V => qua đèn Q1 qua cuộn dây (5-1) của biến áp đảo pha
để lấy hồi tiếp dương => sau đó cho qua cuộn sơ cấp (2-1) của biến
áp chính rồi trở về điện áp 150V ở điểm giữa của 2 tụ lọc nguồn.
-
Khi chân 11 có dao động ra thì đèn Q8 hoạt động, thông qua biến áp đảo
pha sang điều khiển cho đèn công suất Q2 hoạt động, khi đó có dòng điện
chạy từ nguồn 150V (điểm giữa của hai tụ lọc) => chạy qua cuộn
sơ cấp (2-1) của biến áp chính => chạy qua cuộn (1-5) của biến áp
đảo pha => chạy qua đèn Q2 rồi trở về cực âm của nguồn điện.
-
Mạch bảo vệ có chức năng bảo vệ các đèn công suất trên bộ nguồn và bảo
vệ Mainboard không bị hỏng trong các trường hợp Mainboard bị chập phụ
tải hoặc bản thân bộ nguồn cho ra điện áp quá cao.
-
Người ta thiết kế mạch bảo vệ theo nguyên tắc “Khi có sự cố thì mạch
bảo vệ hoạt động và ngắt lệnh P.ON => từ đó ngắt dao động”
-
Khi ta bật công tắc, lệnh P.ON đi qua mạch bảo vệ rồi đưa vào điều
khiển IC dao động, ban đầu mạch bảo vệ không hoạt động nên lệnh P.ON
không thay đổi mức Logic trước khi đưa vào điều khiển IC.
- Khi có lệnh P.ON đưa đến điều khiển, IC dao động hoạt động và cho điện áp ra
-
Nếu điện áp ra sai như quá cao hoặc quá thấp (khi nguồn mất hồi tiếp
hoặc khi chập phụ tải) => lúc đó mạch bảo vệ sẽ hoạt động và ngắt
lệnh P.ON => IC dao động tạm thời bị khoá => các đèn công suất
ngưng hoạt động.
Vì vậy ta thấy hiện tượng:
- Chập chân P.ON xuống mass, quạt nguồn quay 1-2 vòng rồi tắt.
Giải thích hiện tượng:
-
Khi chập chân P.ON xuống mass, ban đầu mạch bảo vệ chưa hoạt động, lệnh
P.ON đi vào điều khiển cho IC dao động => mạch công suất hoạt động
và cho điện áp ra (quạt quay) => do nguồn có sự cố nên điện áp ra bị
sai => mạch bảo vệ hoạt động => lệnh P.ON bị ngắt => IC dao
động bị khoá => điện áp ra lại mất (quạt tắt)
- Khi bật công tắc
mở nguồn của máy tính hoặc khi ta chập chân PS ON xuống mass, chân PS
ON có mức logic thấp, đèn Q13 tắt => điện áp tại chân E đèn Q13 giảm
thấp => không có điện áp đi qua đi ốt D26 vì vậy điện áp ở chân (4)
của IC dao động giảm về mức 0 => IC dao động hoạt động và cho dao
động ra điều khiển cho nguồn chính hoạt động.
- Do nguồn ra tăng cao
(ví dụ đứt R42 làm mất điện áp hồi tiếp, dẫn đến điện áp ra tăng cao),
giả sử đường điện áp 5V tăng cao, khi đó có dòng điện đi qua đi
ốt ZD2 vào làm đèn Q11 dẫn => khi Q11 dẫn kéo theo Q9 dẫn
=> dòng điện đi qua Q9 => đi qua D27 vào làm cho lệnh P.ON
ở chân (4) có mức Logic cao => dao động ra bị khoá => các đèn
công suất không hoạt động.
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn